آیا تاکنون به تاثیر رنگ ها بر روان انسان اندیشیده اید؟ تاثیرات ناخودآگاهی که رنگ ها بر روح و روان انسان دارند باعث می شوند که با دیدن هر رنگ حس متفاوتی را تجربه کنید. اکسپرسیون رنگ به این معنا است. در این مقاله سعی می کنیم شما را با رنگ ها و تاثیرات هریک آشنا کنیم. این بحث یکی از بحث های جالب در آموزش نقاشی است. در مقالات گذشته ما درباره اصطلاح مرتبط دیگری به نام امپرسیون یا برداشت لحظه ای رنگ صحبت کردیم. اگر دوست داشتید می توانید مطالعه کنید.
اکسپرسیون رنگ یا احساسی بودن آن
در بحث اکسپرسیون رنگ باید بدانیم که مشاهده و فعل و انفعالات بصری ، در چشم سبب وقوع فرآیندهایی در روان انسان می شود. این واکنش ها که بعد از مشاهده ی رنگ اتفاق می افتد، بر کلیت روان انسان تاثیر می‌گذارد .
گوته هم در باب زیباشناسی و رنگ شناسی مطالبی گفته است که برای هنرمندان رنگ شناس بسیار بارزش است.هر کسی می داند که رنگ ها بر انسان اثر عمیقی دارد، چه آگاهانه و چه بی خبر .
حال ، خاطره ی جالب از کتاب رنگ ایتن، را برایتان می گویم :
یک بازرگان عده ای را به شام دعوت کرد. هنگامی که مهمانان وارد سالن شدند ، بوی مطبوعی همه ی فضا را در برگرفته بود.میهمانان به دور میز رفتند و ابتدا فضای سالن با نور قرمز رنگین شد. گوشت های پخته خوشمزه و لذید به نظر می رسید. غذاها دلچسب تر شده بودند. اسفناج به رنگ سیاه درآمده و سیب زمینی هم قرمز رنگ شده بود .
ناگهان نور قرمز تبدیل به نور سبز شد . همه چیز یکدفعه در سالن دگرگون شد میهمانان با تعجب به میز غذا نگاه می کردند. کباب ها گندیده به نظر می‌رسید و سیب زمینی آن رنگ مناسب و خوب را دیگر نداشت . همه با دیدن این رنگ و شکل ها اشتهای خود از دست داده و دیگر میلی به خوردن غذا نداشتند .
در این موقع، ناگهان نور زرد همه ی فضا را بار دیگر عوض کرد . رنگ شرابی تبدیل به رنگ روغن کرچک شد. میهمانان پریشان و متعجب شدند.حتی تعدادی از خانم های حساس، سالن را ترک کردند. با اینکه همه اطلاع داشتند تمام این تغییرات ناشی از تغییر رنگ هست، هیچ کس میل به غذا نداشت .
و در آخر ، صاحب آن جا چراغ سفید را روشن کرد و دوباره همه چیز مثل اول شد و مهمانان آرام شدند و همانند قبل شادی و نشاط خود را به دست آوردند.
این آزمایش به خوبی نشان داد که چقدر رنگ ها بر روی انسان ها اثر گذار است و چه بخواهیم و چه نخواهیم ما را متاثر می‌کند. پس قطعا ، رنگ ها تاثیر ژرفی بر اعصاب و حالات روانی می گذارد. رنگ آبی تیره دریاها و کوهستان ها که در فاصله ی دور قرار گرفته اند ، ما را شیفته ی خود می کند و به وجد می آورد ، ولی اگر در اتاقمان همان رنگ آبی را استفاده کنیم ،مرموز و بدون روح و هراس انگیز می شود.
رنگ ها نمایانگر چه حسی هستند؟
اکسپرسیون رنگ به حسی که رنگ ها به ما می دهند می پردازد. وقتی رنگ آبی روی پوست بازتاب می‌شود، پوست حالت رنگ‌پریده به خود می گیرد. رنگ آبی آسمان آفتابی حس فعال و جان بخش برایمان دارد ، در صورتی که رنگ آبیِ مهتابی با اثر آرام ، باعث از بین رفتن مقاومت می شود و حس دلتنگی را به گونه ای آرام به وجود می آورد. قرمزی چهره علتش خشم ، غضب ، طغیان، هیجان و تب می باشد.
هرچند که رنگ های آبی، سبز یا زرد در حالت عادی شکلی از بیماری را ندارند ، اما همین رنگ ها در صورتی که بر صورت انسان تابیده شود ، حالت بیمارگونه را تداعی می کند.
قرمزی آسمان نشانه ی طغیان و هوای متلاطم است و آسمان آبی و سبز و زرد روشن، آرامش بخش است.
بعد از رنگ ها به فصل ها می رسیم که هر فصلی با رنگ های خاص خود، ترکیب ویژه ای دارد .همانطور که در شکل می بینید رنگ های روشن و درخشانی به کار برده شده است .
رنگ ها نماینگر دوران جوانی و روشنی و درخشندگی طبیعت بهاری می باشد . زرد که جزو روشن ترین رنگ هاست ، در کنار سبزِ زرد تقویت شده، رنگ های بهاری هستند. صورتی کم رنگ و درجات مختلف آبیِ روشن، رابطهٔ آن ها را محکم و ترکیبشان را بهتر کردند . زردِ روشن ، صورتی و بنفش کم رنگ شکوفه های بهاری را نشان می دهد.
بهار نشانه ی کمال و رشد طبیعت در تابستان می باشد. اگر علاقه مند باشید می توانید از مقاله جامع در مورد رنگ شناسی در نقاشی بازدید نمایید.
تضاد رنگ بهاری با رنگهای پاییزی
در شکل بعدی می بینیم که رنگ های بهاری با رنگ های پاییزی کاملا تضاد دارند. در پاییز سبزی گیاهان مرده و خاموش ،به قهوه ای تیره یا بنفش گرایش دارد.
در تصویری دیگر می بینیم که در تابستان تنوع فرم و رنگ بیشتری دارد و به نهایت غلظت و پررنگی و شکل پذیری می رسد. همانطور که می دانید گرما در این فصل زیاد می شود و رنگ های فعال نمایان می شوند.
که نشان دهنده ی تکامل رنگ های تابستان و کنتراست شدید رنگ های اصلی و مکمل هست.
در شکل آخر زمستان فصل تحرک نیروهای درونی زمین می باشد. برای نشان دادن این فصل نیازمند رنگ هایی هستیم که دارای جنبشی درونی بوده، شفاف و رقیق باشند. این شکل می تواند رنگ های مسلط زمستانی را به شما نشان دهد.
این چهار تصویر که نشانگر تغییرات اساسی طبیعت و جلوه های متفاوت رنگی می باشد . باید تمام رنگ ها را با دقت شناخت و درک کرد. اگر برای شناخت رنگ ها از ذوق و سلیقه ی شخصی استفاده کنیم از شناخت و درک واقعیت محروم می شویم.
شناخت رنگ زرد
در بحث اکسپرسیون رنگ به شناخت رنگ زرد می پردازیم. زرد، روشن ترین رنگ ها در میان ته رنگ ها می باشد و اگر آن را با خاکستری سیاه و بنفش ترکیب کنیم ، تمام ویژگی هایش از بین می رود. زرد تراکمی از سفیدی هست.
قرمز نقطه ی پایان زرد است و در آن اثری از زرد دیده نمی شود . نارنجی بعد از زرد روشن ترین رنگ دایره ی رنگی محسوب می شود و بیشترین گرما را داراست.
زرد طلایی رنگی است نورانی که درخششی ملایم دارد و بدون وزن و نامتعادل است. (در گذشته از این رنگ به جای نور و روشنی استفاده می کردند و کاربردهای زیادی داشته است.
در گنبدهای طلایی مساجد بیزانس و در زمینه ی نقاشی های استاد های قدیمی از این رنگ برای نشان دادن آخرت، شگفتی،پادشاهی و سلطنت، نور و خورشید استفاده می کردند. هاله ی طلایی که هیکل مقدسین را نورانی می کرده است ، بهترین کاربرد این رنگ می باشد.
زرد، به طور کلی نشان روشنی و نور است. وقتی که می‌گویند فلانی “روشن” است، نشان دهنده ی هوش و آگاهی او می باشد . پس زرد به گونه ای با فهم و دانایی در ارتباط هستند و نشان دهنده ی دانش و معرفت است .
گرانوالد بیش تر از نقاش های دیگر آگاهی به رنگ‌زرد داشته است . از نظر او حضرت مسیح (ع) در بخش وسیعی از نور زرد به سمت آسمان صعود می کند.
کنراد ویتس در تابلوی کنیسه، پیراهن زن را به رنگ زرد کشید تا اندیشمندی و روشن فکری را به بیننده القا کند. رنگ زرد تیره ، رساننده ی مفاهیم دروغ، خیانت ،حسد ، اشتباه ، بی اعتمادی و شک می باشد.
در تابلوی توقیف حضرت مسیح (ع) ( اثر جاتون) و نیز در تابلوی آخرین شام ،( اثر هولباین) فیگور حضرت مسیح با رنگ زرد تیره رنگ آمیزی شده است.
در تابلوی اِل گرکو پیراهن زردِ خاکستری رنگ زنی که در قسمت چپ تابلو هست در برابر فیگور حضرت مسیح نشان دهنده ی بدگمانی و ناراحتی او است.
هر زمانی که رنگ زردِ روشن را در کنار رنگ های تیره استفاده کنیم و با آن ها کنتراست ایجاد شود ، احساس نشاط و وجد را به ببینده می دهد.
در این شکل میبینیم که رنگ زرد در زمینه سفید هست.در اینجا رنگ زرد بر خلاف روشنی اش، تیره و خاموش حس می شود چون سفید باعث کم‌شدن اهمیت رنگ زرد شده است. اگر جای زرد و سفید را تغییر دهیم به طور کلی تغییر می کند.
در شکل بعدی ، زرد روی صورتی یا ارغوانی روشن قرار گرفته است . در این قسمت زرد به سبزی می زند و قدرت خود نمایی و درخشش آن کم می شود .
صورتی بیانگر عشقی پاک، زرد نشان دهنده ی سستی و بی حالی می باشد. هرزمان زرد در زمینه ی‌نارنجی قرار بگیرد، باعث روشن و خالص شدن رنگ‌نارنجی‌می شود. که این دو رنگ باهم نشان دهنده ی منظره صبحگاهی وقتی که خورشید طلوع می کند هست.
در تصویر دیگر زرد در زمینه ی سبز می باشد و این جا زرد می درخشد چون سبز ترکیبی از زرد و آبی است.
زرد در زمینه ی قرمز ، پر سر و صدا و نشان دهنده ی زرق و برق است. در شکل بعدی زرد در زمینه ی سیاه قرار گرفته است و بسیار روشن و نیرومند دیده می شود.
در این اشکال و توضیحات مربوط به آن جلوه های مختلف رنگ زرد را متوجه شدیم .
شناخت رنگ قرمز
در اکسپرسیون رنگ در مورد شناخت رنگ قرمز صحبت می کنیم. قرمز نه به آبی متمایل است و نشانی از زردی را دارا هست. به اندازه ی زیادی می درخشد و به راحتی تاریک و خاموش نمی شود. این رنگ‌بسیار انعطاف پذیر هست و به حالت‌های‌مختلفی می تواند دربیاید .به آسانی با آبی و زرد ترکیب می شود و استعداد زیادی برای تغییر مایه های رنگی را دارد.
قرمز نارنجی تاریک و متراکم می باشد. وقتی قرمز به این رنگ تبدیل می شود، نیروی آتشین و ملتهب دارد. قرمز در واقع نماد حیات و زندگی می باشد و برای رویش گیاهان عامل مؤثری هست و شورش و هیجان را بیان می کند.
قرمز هم رنگ سیاره مریخ می باشد.نشانی از مبارزه و انقلاب و شورش هست. قرمزِ نارنجی ، تابشی پرشور از عشق است و قرمز ارغوانی نشان دهنده ی عشق روحانی می باشد. در رنگ ارغوانی، قدرت روحانی و غیر روحانی (دنیوی) کنار هم قرار دارند.
در شکل می بینیم که قرمز در زمینه ی زرد لیمویی ، تاریک تر حس می شود و قدرتش کم می شود ، درواقع این نیروی زرد است که قرمز را به این شکل تبدیل می کند.
در شکل دیگر قرمز در زمینه ی سبزِ آبی دیده می شود که جلوه و درخشندگی خاصی دارد و نشانی از آتش را به خاطر افروخته بودن و شعله ور بودنش تلقی می کند.
در تصویر بعدی قرمز در زمینه ی ارغوانی تیره، اثری آرام و خاموش را دارا هست . در این جا حرارت و گرمی قرمز آرامش و تسکین پیدا می کند.
در تصویر آخر شدت قرمز با توجه به اینکه در زمینه ی بنفش تابش و التهاب زیادی دارد، کمترخود را نشان می دهد.
قرمز در زمینه زردِ سبز خیره کننده است و بسیار زننده می باشد و زرق و برق دارد و روی نارنجی سوخته و تاریک به نظر می آید.
شناخت رنگ آبی
در اکسپرسیون رنگ در مورد شناخت رنگی آبی نیز صحبت می کنیم. این رنگ نه نشانی از زرد دارد و نه اثری از قرمز .آبی در برابر قرمز بی تحرک هست و ولی از لحاظ معنویت ، فعال به نظر می آید و قرمز از همان نظر بردبار و بی اراده می باشد. آبی همیشه رو به سردی و قرمز روی به گرمی دارد .
آبی همواره متوجه درون می باشد. همان قدر که قرمز با خون الفت دارد، آبی با اعصاب پیوسته می باشد .افرادی که رنگ آبی را بیشتر دوست دارند ، اکثرا پوستی رنگ باخته دارند و گردش خونشان ضعیف هست ولی اعصاب قوی و محکمی دارند.
آبی جزو رنگ های نیرومند هست و در فصل زمستان خود را نشان می دهد. هنگامی که طبیعت خاموش می شود رنگ آبی تازه زندگی خود را شروع می کند . آبی همیشه سایه دار هست و تمایل دارد در تاریکی خود را نشان دهد. در طبیعت آبی از روشن ترین تا تاریک ترین مایه دیده می شود . آبی مفهوم ایمان را تلقی می کند و به فضای لایتناهی و روح اشاره دارد.برای مردم چین نماد جاودانگی دارد.
وقتی آبی تاریک شود ، معنای وهم، بیم و ترس ، غم و اندوه و مرگ و نیستی را نشان می دهد. اما اغلب به عالم بالا اشاره دارد.
در این شکل مشاهده می کنید که آبی در زمینه ی زرد آمده است و باعث می شود تاریک به نظر برسد. اگر درجه ی تاریکی آبی را کم کنیم و به اندازه ی رنگ زرد برسانیم ، زردی متراکم تر داریم.
در شکل بعدی ، همان رنگ آبی در زمینه ی سیاه قرار گرفته است. در این جا آبی می درخشد و روشن تر دیده می شود در حالی که رنگ سیاه جهل و نادانی را تداعی می کند .آبی وفاداری و ایمان را نشان می دهد و همانند نور از دور درخشنده هست و به جلو می آید.
در تصویر بعدی که آبی در زمینه ی بنفش تیره هست، تاریک تر به چشم می آید. به عقب می رود و حقیر دیده می شود. اگر بنفش تیره شود ، آبی دوباره اهمیت خود را پیدا می کند و درخشندگی و جلای خود را دوباره به دست می آورد.
در تصویر آخر هم آبی در زمینه ی سبز قرار دارد و در این جا آبی به رنگ متضاد سبز ، یعنی قرمز متمایل می شود . این زمینه ی رنگی سبب تغییر رنگ آبی به رنگی زنده و فعال می شود.
در تابلو های مذهبی مسیحیت این رنگ استفاده می شود. از بهترین نمونه ها تابلوهای مذهبی روحی-روانی دِرویدِن است .
لباس آبی حضرت مسیح در تابلوی شکنجه ی مسیح ، اثر : گرانوالد ، از نمونه های معروف می باشد.
نظریه اکسپرسیون رنگ و تاثیرات روانی و بصری
در واقع‌می توان نتیجه گرفت که نظریه اکسپرسیون رنگ به تاثیرات روانی و بصری رنگ ها می پردازد . رنگ ها می توانند به ما نمادها و نشانه هایی متناسب با زندگی ،نوع تفکر و اعتقاد های جوامع و انسان ها به ما بدهد.
همانطور که گفتیم رنگ شناسی تاثیرات روانی و بصری را در افراد بررسی می کند. حسی که پس از دیدن رنگ در افراد بروز می کند (اکسپرسیون رنگ) درواقع برآمده از این تاثیرات عمیق است. امیدواریم این مقاله دیدگاه عمیق تری در این مورد به شما بدهد. از همراهی شما سپاسگزاریم. در صورت علاقه مندی، این مقاله را با دیگران به اشتراک بگذارید.
اگر نظر یا نکته ای هست بنویسید
ایمیل شما نمایش داده نمیشود