یکی از بحث های جالب در آموزش نقاشی، آموزش تاریخ هنر جهان است. می توان هنر بشر قبل از تاریخ را به سه دوره پارینه سنگی ، میان سنگی و نو سنگی تقسیم کرد. در این مقاله در مورد هنر قبل از تاریخ صحبت می کنیم. با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این مورد بدست آورید.
دوران پارینه سنگی
با دو نام دیرینه سنگی و پالئولیتیک می‌توانیم این دوران را بشناسیم و حدود ۵۰۰۰۰ قبل یعنی از اواخر عصر یخبندان شروع می شود و تا ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد ادامه داشته است.
انسان در این دوران غارنشین بوده است و زندگی خود را از طریق شکار می گذرانده است .اولین آثار هنری حدود ۳۰۰۰۰ سال پیش به صورت نقاشی های دیوار غارها بوده است .
ویژگی این نقاشی ها:
- درباره ی حیواناتی چون گاو کوهان دار، گاو وحشی ، گوزن ، اسب ، شیر ، کرگدن و بعد از آنانسان بوده است.
- تصویر ها به عمق غارها ، دور از نور و محل زندگی انسان های اولیه مربوط می شود .
- این تصویر ها از دقت شکارچی و اعتقادش به تسخیر شکار با جادو پدید آمده است .
- ترسیم آن‌ها طبیعت گرایانه (ناتورالیستی) بود و هنرمند برای نگارش آن ها به موضوع توجه داشته است .
- این تصویرها بدون ترکیب بندی (کمپوزیسیون) بوده ، تناسب پیکرها درست‌نبوده است و اندازه های متفاوتی داشتند و بین فضای تصویر و دیوار غار ارتباطی وجود نداشته است. در واقع از برجستگی ها و فرورفتگی ها ی طبیعی دیوار برای کشیدن آن ها استفاده می شده است.
- بخشی از آن ها دارای نوعی پرسپکتیو (پرسپکتیو فراکسیونل) هستند که در واقع اعضا مختلف حیوان را از زوایای مختلف در یک تصویر باهم تلفیق کرده است. مثلا سر از نیم رخ وشاخ ها از سه رخ نشان می دادند.
- این تصویر ها جنبه ی تزئینی و زیبایی شناختی را ندارند.
مشهور ترین غارهای شامل نقاشی انسان های اولیه :
- غار لاسکو(۱۵۰۰۰- ۱۰۰۰۰ق.م ) و فون دوگوم در فرانسه
- غار آلتامیرا و کاستن(۸۰۰۰ سال ق.م) در اسپانیا
- غار آدائورا در ایتالیا
- غار دکن در هند (۵۵۰۰ ق.م)
دو عکس بالا به ترتیب غار لاسکو و غار آلتامیرا هستند. انسان اولیه آثار دیگری مثل کنده کاری ها و مجسمه های کوچکی داشتند که جنس آن ها از سنگ، استخوان و صدف بوده است که از معروف ترین آن ها می‌توان به ونوس ویلندورف اشاره کرد . این مجسمه در اتریش کشف شده که گویا الهه باروری بوده است .
دوران میان سنگی
این دوران به دوران مزولیتیک از ۸۰۰۰-۱۰۰۰۰ ق. م معروف است و با آب شدن یخ ها و خارج شدن انسان ها از غار همراه بوده است. ابتدا و انتها این دوره در بخش های مختلف فرق داشته است. انسان در این دوران با ساخت ابزار و استفاده از آتش آشنا می شود اما هنوز شکارچی می باشد.
دوران نو سنگی
دوران نوسنگی یا نئولیتیک از ۸۰۰۰ ق.م در بین النهرین و از ۳۰۰۰ ق.م در اروپا شروع می شود و هنگام کشف فلزات و تشکیل اولین شهرها به پایان می رسد .
عده ای از بومیان (بومیان استرالیا )هنوز در جاهایی شبیه به دوران نو سنگی زندگی می کنند.بعد از آن انسان از شکار به سمت کشاورزی و دامداری می‌رود. می‌توان گفت شروع کشاورزی توسط انسان ((انقلاب نوسنگی)) گفته می شود.
ویژگی های دیگر دوران نوسنگی :
- تشکیل اولین جوامع بشری مانند اریحا( جریکو) و چتل هویوک و شروع ده نشینی و خانه سازی. تشکیل این جوامع در کنار رودهای بزرگ بوده است مانند تمدن های بین النهرین در کنار دجله و فرات ،مصر در کنار نیل ،موهنجودارو و هاراپا در کنار سند و چین در کنار رود زرد.
- تقسیم مشاغل
- پیدایش دین
- پیدایش سفالگری، نقوش سفال این دوره انتزاعی، از تصاویر حیوانات و طبیعت گرفته شده است.
دوره نوسنگی در قاره های دیگر از جمله آمریکا، آفریقا، (غیر از شمال این قاره ) و استرالیا بین ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد آغاز شد و تقریبا تغییری نداشته است. در این منطقه ها، زندگی کوچ نشینی و روستایی تا قرون جدید به همان شکل اولیه ادامه پیدا کرده است. عده ای از مردمان آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی این مرحله را پشت سر گذاشتند و وارد مرحله ی زندگی شهرنشینی شدند.
هنر نو سنگی در آسیا:
در فاصله ۱۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰ پیش از میلاد انسان های ساکن در دامنه های زاگرس، جنوب آناتولی (ترکیه) و فلسطین (سوریه و اردن ) کاشت گندم و جو و پرورش گوسفند را یاد گرفتند. اولین دهکده های عصر نوسنگی در بخش های از ایران ، عراق ، ترکیه به وجود آمدند. در تپه سنگ چخماق( نزدیک شاهرود ) ، مقداری ظرف های سفالی بزرگ که برای نگه داشتن موادغذایی درست شده اند ، به دست آمده که بخشی از آن ها به شکل خانه درست شده اند .
مطلب مفید: “آشنایی با فرهنگ و هنر هند“
تحقیق های باستان شناسی نشان می دهد که رویه روستانشینی در اکثر مناطق قاره آسیا و شمال آفریقا ( مصر ) توسعه پیدا کرده است .هم زمان با آغاز روستانشینی ، فن خانه سازی، نخ ریسی ، بافندگی و سفالگری و غیره اختراع شد.
عصر نوسنگی فقط شامل پیشینه ی هنری نبود بلکه نقاشی ، کنده کاری ، تندیس سازی ، خراطی و پرداخت سنگ های زینتی را از دوره ی پارینه سنگی می شناسد.
در این دوره انسان همانند عصر پارینه سنگی تنها به طبیعت وابستگی نداشت بلکه مقداری از نیاز های خود را به روش دامداری و کشاورزی برطرف می کرد و زمان فکر کردن داشت و از این فرصت برای بهتر شدن وضعیت زندگی خود بهره می گرفت.
در طول دوره ی نو سنگی مردها به غیر از کار کشاورزی ، شکار هم انجام می دادند. زن ها هم علاوه بر زاد و ولد به بافندگی ، سفالگری و کشاورزی مشغول بودند. وجود تعداد زیادی تندیس های زنانه در محوطه های دوره ی نو سنگی نشان از مهم بودن زنان در زندگی روزمره داشته است و از آن ها به عنوان الهه مادر تعبیر می شود که نماد زاد و ولد و تدوام زندگی هستند.
دراین مقاله در مورد هنر قبل از تاریخ صحبت کردیم.در واقع می توان گفت هنر انسان های نخستین مانند هنر کودکان به دلیل فطرت پاک مشترک دارای هویتی واحد می باشد و هم چنین در موقعیت های مختلف جغرافیایی دارای تشابهات ساختاری و محتوائی می باشند. از همراهی شما سپاسگزاریم.
اگر نظر یا نکته ای هست بنویسید
ایمیل شما نمایش داده نمیشود