در بحث آموزش نقاشی دانستن تاریخچه و مفاهیم مهم می باشد. یکی از مفاهیم جالب موضوع اکسپرسیونیسم است. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا در این مورد بیشتر بدانید.

اکسپرسیونیسم چیست؟

 اکسپرسیونیسم در لغت به معنای ” بیان صریح احساسات درونی” و در اصطلاح هنری به شیوه  هنری برای توصیف آثاری که  هنرمند در آنها به منظور بیان عواطف و احساسات یا  حالات درونی دست به کژ نمایی واقعیت زده است می باشد.

پیدایش و تفکر اکسپرسیونیسم

کاربرد اکسپرسیونیسم به جنبش معینی در هنر مدرن  محدود می شود که  شروع آن از  کشور فرانسه  بود و بعد به طور همزمان در چند کشور اروپایی نیز گسترش پیدا کرد، البته رشد این سبک  از نظر اجتماعی و فرهنگی در کشور آلمان قابل تأمل بودو در آنجا تا زمان به قدرت رسیدن نازی ها ادامه پیدا کرد .

جنبش اکسپرسیونیسم در آلمان به عرصه ادبیات، تئاتر ،سینما، معماری و حتی موسیقی هم نفوذ پیدا کرد. منتقدان آلمانی در سال 1911 اصطلاح اکسپرسیونیست را نخستین بار در مورد فووها و  کوبیست های  اولیه و نقاشان دیگری هم چون  امپرسیونیسم که با هرگونه تقلید از طبیعت مخالف بودند به کار بردند.

تفکر اکسپرسیونیست ها بر این اصول بود که برای انتقال مفاهیم و انتقال مستقیم احساس خویش، از اصول تعادل طرح ومفاهیم سنتی زیبایی پیروی نمی کرد؛ بنابراین اغراق در شکل های طبیعی و توجه به امکانات بیانی خط، شکل و رنگ مشخصه کار هنرمندان اکسپرسیونیسم بود.

مطلب مرتبط: “درباره پست مدرنیسم در ایران اندکی بخوانید”

گسترش اصطلاح اکسپرسیو نیسم نیز به آثار هنرمندانی چون گرونوالد و ال گرگو،هنرمندان سبک منریسم، باعث آشفتگی بیشتری در معنای آن شد. از این رو اکسپرسیونیسم در نقد هنری و زیبایی شناسی کاربردی گسترده مانند اصطلاح رومانتیزم یا رئالیسم پیدا کرد. با توجه به اینکه فرایند دور شدن از  طبیعت‌ گرایی در اواخر قرن نوزدهم به انجام رسید لازم است کاربرد اصطلاح اکسپرسیونیسم در هنر  پیشامدرن را از اطلاق خاص آن به جنبشی در هنر مدرن متمایز کنیم.

01

هنرمندان پیشگام اکسپرسیونیسم

ونگوگ مهمترین پیشگام اکسپرسیونیسم به معنای خاص آن بود. اندیشه هایی که او در نامه‌هایش پیش نهاد، به عنوان بارزترین اظهار عقیده در اینباره تلقی شده است. وی اگرچه خود را پیرو سنت رنگ گزینی امپرسیونیست ها می‌دانست، با برداشتی نمادگرایانه و عاطفی از این وسیله بهره جست و از هدف بازنمایی نور بسیار فراتر رفت.

او آگاهانه به اغراق و تغییر صور طبیعی پرداخت تا شور واحساسات آدمی را بیان کند. ون گوگ و اکسپرسیونیست های بعد از او در استفاده عاطفی از رنگ و خط و دریافت ها و انگیزه‌های خود متکی شدند.

گوگن نیز شکل ها را ساده و دوبعدی نمود ودر رنگ گزینی از هر گونه همانندی با واقعیت سرباز زد. اوبا انکه در زمره اکسپرسیونیست ها به شمار نمی‌آمد به سهم خود روشی در ارتباط با جهان برای نسل بعد به میراث گذاشت.

همچنین او با کشف ارزش‌های هنر “بدوی و هنر قومی” توجه و علاقه اکسپرسیونیست های آینده را به این هنر ها جلب کرد‌ در همان زمان، مونک که آثار ونگوگ و گوگن  را می شناخت، برای بیان عواطف وهیجاناتی چون تشویش و ترس، عشق و نفرت به رنگ‌های پر مایه و خطهای پیچان روی آورد‌.

اودر کند و کاو برای دستیابی به معادله های تصویری تنش های روانی خویش، زبان صریح هنر گرافیک را شناخت و به‌ کار گرفت. تاثیر هنر مونک به خصوص در آلمان بسیار بود.( سال  میلادی1892)

این تاثیر از طریق بالاخ به عرصه پیکر سازی نیز راه یافت. بارلاخ، با درک خصلت بیانی مونک دست به ساخت آثاری مذهبی واجتماعی زد .همچنین باید  از “انسر” یاد کرد . او فرومایگی آدمی را با استفاده از صورتکهای زشت و ترسناک به تصویر کشید. هنر غریب و هم آمیز “انسر”  به خصوص از طریق چاپ‌های او، به آلمان رسید. ‌هدلر نیز با شیوه خطی بیانگر خود از جمله هنرمندانی بود که بر اکسپرسیون های آلمانی اثر گذاشت‌.

02

گسترش سبک اکسپرسیونیسم

گروههای اکسپرسیونیست به طور همزمان در فرانسه و آلمان در سال ۱۹۰۵ میلادی پدیدار شدند .آن ها در تجربه کار خود به تلفیق نظریه های ون گوگ و گوگن پرداختند. گروه پل در سال 1905 میلادی درسدن شکل گرفت.

فووها در جسورانه ترین آثارشان، همواره به هماهنگی طرح و جنبه تغزلی و خوشایند رنگ پایبند بودند؛ ولی اکسپرسیونیستهای آلمانی هرگونه قیدی را کنار گذاردند. آنان به رغم اثر پذیری از هنرمندان فرانسوی، شکل های کژ نما ورنگ های تند را به کار گرفتند تا حس طغیان خود علیه نظم موجود در هنر و جامعه را آشکار سازند.

در دهه نخست سده بیستم، نقاشانی دیگری در همین سو قدم گذاشتند.”مدر زن بکر” به اکسپرسیونیسم روی آورد. او هنر  پالایش یافته گوگن و بدویگرایی زمخت آلمانی را در هم آمیخت ‌.”نولده” که مدتی با گروه پل همکاری کرد، سخت تاثیر آثار ” انسر” قرار گرفت. “کوکوشا” با خطهای آشفته ورنگ‌های پرطنین در نقاشی های تک چهره ومنظره و نیز “بکمان” با هنرنمایشی و خشن خود از گروه اکسپرسیونیست ها بودند.

03

مدتی پیش از جنگ جهانی اول چند تن از هنرمندان  پیشتاز که با تحلیل دستاوردهای سبک کوبیسم آشنا بودند، شکل های هندسی کوبیسم را با تصورات اکسپرسیونیست های اولیه اضافه نموده و تحت تاثیر عرفان شرقی کوشیدند نظام تصویری جهان شمولی را خلق کنند. ‌این ها در گروه سوار آبی بودند. در این میان کاندینسکی (۱۹۱۱میلادی) برای یافتن معادله های تصویری تفکرات معنوی، از تحقیقات روانشناسی ادراکی بهره گرفت .بدینسان به سوپرماتیسم که هدفش بیان برتری احساس ناب از طریق صور هندسی و رنگهای خالص بود نزدیک شد.

شاید کاملترین هم آمیزی صور انتزاعی و بیان ناب را در آثار پل کله که مدتی در گروه سوار آبی عضویت داشت بتوان جستجو کرد.اگر تصویرهای او نقاشی های کودکان را به یاد می ‌آورند امری تصادفی نیست؛ زیرا اکسپرسیونیست ها  نخستین هنرمندانی بودند که به هنر کودکان توجه کردند.

در این مطلب درباره اینکه اکپرسیونیسم چیست و تاریخچه آن صحبت کردیم. امیدواریم این مطالب برای شما ارزنده بوده باشد و از خواندن آن لذت برده باشید. از همراهی شما و اینکه این مطلب را تا به انتها خواندید سپاسگزاریم. موفق باشید.